Terminy wystawiania faktur

Tagi

faktury, księgowość, PKPiR, VAT

Kwestie terminów wystawiania faktur na poziomie unijnym reguluje dyrektywa 112, a ściślej mówiąc art 222 i 223. Przepisy te pozostawiają państwom członkowskim dużą swobodę w zakresie kształtowania terminów, w których faktury powinny być wystawiane.

Przepisy dyrektywy wskazują, że jedynie w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy oraz tzw. eksportu usług faktury powinny być wystawiane nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym miało miejsce zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. W przypadku innych czynności państwa członkowskie same określają terminy wystawiania faktur.

W Polsce terminy wystawiania faktur uregulowane są w ustawie o podatku od towarów i usług oraz w rozporządzeniu w sprawie wystawiania faktur. W ustawie podstawowym artykułem regulującym te kwestie jest art 106i (poważne zmiany weszły w życie od 01.01.2014). Pierwsze na co należy zwrócić uwagę, to że zasadniczo wystawienie faktury nie wpływa na chwilę powstania obowiązku podatkowego (istnieją pewne niewielkie wyjątki).Ponadto co jest istotnym novum w porównaniu do wcześniej obowiązujących przepisów, to że obecnie określony jest najwcześniejszy termin wystawienia faktury.

Przechodząc zaś do kwestii szczegółowych

Zgodnie z polską ustawą zasadą jest, że fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy lub wykonano usługę.

Fakturę zaliczkową wystawia się nie później niż 15 dnia następującego po miesiącu, w którym otrzymano część lub całość zapłaty

Ponadto możliwe jest wystawienie zarówno faktury sprzedażowej jak i zaliczkowej przed dokonaniem dostawy, wykonaniem usługi albo przed otrzymaniem całości albo części zaliczki. Najwcześniej można te faktury wystawić 30 dnia przed wykonaniem usługi, dokonaniem dostawy, otrzymaniem całości lub części zaliczki. Oczywiście inną kwestią jest czy wystawienie faktury wcześniej jest dla podatnika korzystne  i czy nie rodzi jakiś ryzyk dla niego.

Oprócz zasady ogólnej opisanej powyżej mamy również kilka terminów szczególnych. I tak

1. w przypadku świadczenia usług budowlano-montażowych fakturę wystawia się nie później niż 30 dnia, od dnia wykonania usługi. Moment wystawienia faktury w przypadku tych usług wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego
2. w przypadku dostawy książek drukowanych, gazet, czasopism i magazynów, drukowanych, z wyłączeniem map i ulotek, fakturę wystawia się nie później niż 60 dnia od dnia wydania towaru, a w przypadku, gdy umowa przewiduje rozliczenie zwrotu wydawnictw, fakturę wystawia się nie później niż 120 dnia od pierwszego dnia wydania towarów. W tym przypadku również chwila wystawienia faktury wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego
3. w przypadku drukowania książek oraz gazet, czasopism i magazynów, z wyłączeniem map i ulotek i z wyłączeniem usług stanowiących import usług, fakturę wystawia się nie później niż 90 dnia, od dnia wykonania czynności. Jest to również przypadek,w którym wystawienie faktury wpływa ma moment powstania obowiązku podatkowego.
4. fakturę wystawia się z upływem terminu płatności w przypadku świadczenia usług:a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,b) świadczenia usług:- telekomunikacyjnych,- wymienionych w poz. 140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy,- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

   – stałej obsługi prawnej i biurowej,

   – dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

   – z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

   jest to również przypadek, gdy wystawienie faktury wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego.

Ustawodawca zdecydował się również na uregulowanie kwestii opakowań.

Zasadniczo wartość opakowania zwrotnego, za które pobrano kaucję zwrotną nie wchodzi w skład podstawy opodatkowania. Jednakże może się zdarzyć, że nabywca nie zwróci opakowań, wtedy koniczne będzie wystawienie faktury.

Fakturę wystawia się w nie później niż w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań albo jeżeli umowa nie przewidywała terminu zwrotu, nie później niż 60 dnia od dnia wydania opakowania.

Ustawodawca uregulował również terminy wystawiania faktur na żądanie. Dotyczy to sytuacji, gdy podatnik nie ma obowiązku dokumentowania transakcji fakturą, ale jego kontrahent zgłosił takie żądanie.

Zgodnie z ustawą takie faktury wystawia się nie później niż do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano czynność lub otrzymano zaliczkę, jeżeli żądanie wystawienia faktury zgłoszono do końca tego miesiąca albo nie później niż 15 dni od dnia zgłoszenia żądania jeżeli żądanie zgłoszono po upływie miesiąca, w którym dokonano czynności lub przyjęto zaliczkę

Rodzaje faktur VAT i dane, które powinny zawierać.

Przepisami unijnymi regulującymi zasady fakturowania są art. 217-240 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnotowego systemu podatku od wartości dodanej.

Przepisy te zostały następnie zmienione dyrektywą 2010/45/UE, z dn. 13 lipca 2010 zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnotowego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania.

Celem zmiany było przede wszystkim upowszechnienie fakturowania elektronicznego poprzez zrównanie faktury elektronicznej z tradycyjną fakturą papierową.

Termin do implementacji przepisów został zakreślony przez ustawodawcę unijnego do dnia 31 grudnia 2012 r. Ustawodawcy polskiemu nie udało się dochować tego terminu i ostatecznie przepisy implementujące dyrektywę weszły w życie 1 stycznia 2014 r. Na marginesie należy zauważyć, że przepisy dotyczące faktur przed wejściem w życie zostały jeszcze przez ustawodawcę zmienione (ustawa z dn. 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2013, poz. 1027 z późn. zm.)

Koniec końców od 01 stycznia 2014 r. mamy nowe przepisy dotyczące faktur. Na uwagę przede wszystkim zasługuje wprowadzenie po raz pierwszy do ustawy definicji legalnych pojęcia faktury oraz faktury elektronicznej.

I tak ilekroć mowa jest o fakturze rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie (art. 2 pkt. 31 u.p.t.u.)

Natomiast ilekroć jest mowa o fakturze elektronicznej rozumie się przez to fakturę w formie elektronicznej wystawioną i otrzymaną w formie elektronicznej (art. 2 pkt. 32 u.p.t.u.).

Jak widać do zakwalifikowania dokumentu jako faktury nie jest konieczne użycie słów „Faktura VAT”. O niebezpieczeństwach kryjących się w takim zdefiniowaniu faktury już pisaliśmy.

1. Rodzaje faktur

Analizując przepisy ustawy możemy spróbować wyróżnić kilka rodzajów faktur np.

1. Faktura zwykła
2. Faktura zaliczkowa
3. Faktura końcowa,
4. Faktura proforma
5. Faktura wystawiona przez podatnika zwolnionego z podatku
6. Faktura korygująca
7. Faktura VAT RR
8. Faktura VAT MP
9. Faktura VAT marża
10. Faktura VAT uproszczona

Wszystkie z tych rodzajów faktur mogą zostać wystawione w formie papierowej lub w formie elektronicznej.

Przepisy dotyczące danych, które powinny być na fakturach znajdują się zarówno w ustawie (art. 106e i art. 106f u.p.t.u.), jak i w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 3.12.2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U.2013 r., poz. 1485).

Przeanalizujmy jakie dane powinny zawierać poszczególne faktury

1. Faktura zwykła

Dane jakie powinna zawierać określone są w art. 106e ust. 1 pkt 1-15. Zgodnie z tymi przepisami faktura powinna zawierać

1. datę wystawienia faktury
2. kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy
4. numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a (w przepisie chodzi o konieczność poprzedzania nr NIP literami PL, w przypadku dokonywania WDT albo świadczenia usług, do których mają zastosowanie przepisy o ogólnych zasadach ustalania miejsca świadczenia usług dla podatników lub osób prawnych nie będących podatnikami zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej)
5. datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 (chodzi tutaj o datę otrzymania zaliczki. Nawiasem mówiąc przepis dotyczący zaliczki jest niepotrzebny, wobec uregulowania kwestii faktur zaliczkowych), o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury
6. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi
7. miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług
8. cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto)
9. kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
10. wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto)
11. stawkę podatku
12. sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku
13. kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku
14. kwotę należności ogółem;

 

    2. Faktura zaliczkowa

Dane, które powinna zawierać faktura zaliczkowa określa art. 106f. I tak faktura ta powinna zawierać następujące dane

1. Dane, o których mowa w pkt a)-f)
2. otrzymaną kwotę zapłaty;
3. kwotę podatku wyliczoną zgodnie ze wzorem podanym przez ustawodawcę
4. dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, cenę jednostkową netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług bez kwoty podatku, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość zamówienia lub umowy z uwzględnieniem kwoty podatku.

 

3. Faktura końcowa

Faktura ta powinna zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (faktur zaliczkowych). Wystawia się ją w przypadku, gdy faktury zaliczkowe nie pokrywają w całości wartości zamówienia.

 

4. Faktura proforma

Nie jest to faktura w rozumieniu ustawy. Żadne przepisy ustawy nie regulują danych, które powinna ona zawierać.

 

5. Faktura wystawiona przez podatnika zwolnionego z podatku od towarów i usług

Przepisy regulujące dane, które powinny się znaleźć na fakturze dotyczą zarówno podatników zwolnionych podmiotowo, jak i przedmiotowo. Oczywiście mają oni prawo do wystawienia faktury, a nie obowiązek. Faktura ta powinna zawierać oprócz danych jak faktura zwykła powinna zawierać zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 19 u.p.t.u.:

1. przepis ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,
2. przepisdyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług lub
3. inną podstawę prawną wskazującą na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia;

 

6. Faktura korygująca

Dane, które powinna zawierać reguluje art. 106j. Faktura korygująca powinna zawierać

1. wyrazy „FAKTURA KORYGUJĄCA” albo wyraz „KOREKTA”;
2. numer kolejny oraz datę jej wystawienia;
3. dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca:
4. przyczynę korekty
5. jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego – odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej;
6. w przypadkach innych niż wskazane w pkt 5 – prawidłową treść korygowanych pozycji.

 

7. Faktura VAT RR

Dane, które powinna zawierać faktura vat RR określa art. 116 ust. 2 i 3 u.p.t.u. Zgodnie z tymi przepisami faktura ta powinna zawierać

1)   imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

2)   numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

3)   numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;

4)   datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;

5)   nazwy nabytych produktów rolnych;

6)   jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;

7)   cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

8)   wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

9)   stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

10)  kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;

11)  wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;

12)  kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;

13)  czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

 

Oraz oświadczenie „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.”.

 

8. Faktura VAT MP (mały podatnik powinna zawierać)

Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 16 powinna zawierać wyrazy „metoda kasowa”

 

9. Faktura VAT marża

Na tym rodzaju faktur powinna się znaleźć informacja o rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez wystawcę faktury, czyli „procedura marży dla biur podróży” albo procedura marży – towary używane”, „procedura marży – dzieła sztuki” lub „procedura marży – przedmioty kolekcjonerskie i antyki”

 

10. Faktura uproszczona

Ustawa nie posługuje się tą nazwą. Jest to nazwa wypracowana przez praktykę księgową. Ustawodawca wskazuje jedynie jakich danych, zgodnie z art. 106e ust.5 faktura uproszczona nie musi zawierać informacji o:

1) nabywcy (nazwy albo imienia i nazwiska oraz adresu);

2) miary i ilości dostarczonych towarów lub zakresu wykonanych usług;

3) ceny jednostkowej towaru lub usługi netto;

4) wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);

5) stawki podatku;

6) sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na poszczególne stawki podatku i zwolnienia;

7) kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku pod warunkiem że zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku.

Trybunał Konstytucyjny. O co w tym wszystkim chodzi?

Tagi

orzeczenia, sądy, sędziwie, Trybunał Konstytucyjny, ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, wybór, zgodność z konstytucją

Ostatnie zamieszanie wokół Trybunału Konstytucyjnego, a właściwie jego składu oraz niska jakość analiz w mediach prowokują do bliższego przyjrzenia się sprawie i ustalenia o co w tym wszystkim chodzi.

Projekt całkowicie nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wpłynął do Sejmu 11 lipca 2013 r. Była to inicjatywa ówczesnego Prezydenta. Do kwietnia 2015 r. z projektem nic się nie działo, kiedy to prace legislacyjne nabrały przyspieszenia. Do 21 lipca 2015 r. proces legislacyjny się zakończył, a nowa ustawa weszła w życie w dniu 30 sierpnia 2015 r.

W nowej ustawie znalazł się art. 137 (nie było go w prezydenckim projekcie), który pozwalał sejmowi VII kadencji (lata 2011-2015) wybrać sędziów, którym kadencje kończyły się już po upływie VII kadencji sejmu.

Sejm VII kadencji z tej możliwości skorzystał i w dniu 08 października 2015 r. podjął stosowne uchwały wybierając pięciu sędziów. Sędziowie, czy też jak mówi ustawa o Trybunale Konstytucyjnym „osoby wybrane na stanowisko sędziego’ (art. 21 ust. 1 u.t.k) ci nie zostali zaprzysiężeni przez Prezydenta.

13 listopada 2015 r. do Sejmu wpływa projekt ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druk 12). Projekt ten staje się ustawą w dniu 20 listopada 2015 r., a wchodzi w życie 05 grudnia 2015 r (Dz.U.2015 poz. 1928). Dla ustalenia składu Trybunału istotny jest art. 1 pkt 6, który uchylił art 137 u.t.k.

Obecnie mamy więc

1. art 137 obowiązujący od 30 sierpnia 2015 r. do 04 grudnia 2015 r. (Art. 137. W przypadku sędziów Trybunału, których kadencja upływa w roku 2015, termin na złożenie wniosku, o którym mowa w art. 19 ust. 2, wynosi 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy)
2. art 137a obowiązujący od 05 grudnia 2015 r. (Art. 137a. W przypadku sędziów Trybunału, których kadencja upływa w roku 2015, termin na złożenie wniosku, o którym mowa w art. 19 ust. 2, wynosi 7 dni od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu.)
3. uchwały z 08 października 2015 r.

W międzyczasie 25 listopada 2015 r. Sejm podjął uchwały w sprawie stwierdzenia braku mocy prawnej uchwał z 08 października 2015 r.

02 grudnia 2015 r. Sejm podejmuje uchwały w sprawie wyboru pięciu nowych sędziów Trybunału. Wybrani sędziowie zostają zaprzysiężeni przez Prezydenta.

03 grudnia 2015 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje zgodność ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z Konstytucją. W pkt 8 lit. c wyroku stwierdza, że „Art. 137 ustawy powołanej w punkcie 1 w zakresie, w jakim dotyczy sędziów Trybunału, których kadencja upływa odpowiednio 2 i 8 grudnia 2015 r., jest niezgodny z art. 194 ust. 1 Konstytucji.”, czyli że Sejm poprzedniej kadencji nie mógł sobie przyznać prawa do wybrania sędziów, których kadencja kończyła się po zakończeniu kadencji Sejmu, czyli mówiąc kolokwialnie „na zapas”.

05 grudnia 2015 r. wchodzi z życie ustawa zmieniająca ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, a wraz z nią art.  137a

09 grudnia 2015 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje sprawę zgodności tej ustawy z Konstytucją i w pkt 5 orzeka „5. Art. 137a ustawy powołanej w punkcie 2, dodany przez art. 1 pkt 6 ustawy powołanej w punkcie 1, w zakresie, w jakim dotyczy zgłoszenia kandydata na sędziego Trybunału Konstytucyjnego w miejsce sędziego, którego kadencja upływa 6 listopada 2015 r., jest niezgodny z art. 194 ust. 1 w związku art. 7 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1, art. 180 ust. 1 i 2 w związku z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, z 1995 r. Nr 36, poz. 175, 176 i 177, z 1998 r. Nr 147, poz. 962, z 2001 r. Nr 23, poz. 266, z 2003 r. Nr 42, poz. 364 oraz z 2010 r. Nr 90, poz. 587) oraz z art. 25 lit. c w związku z art. 2 i art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwartego do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167).”

Jak się wydaje kluczowymi problemami jakie teraz będzie trzeba rozstrzygnąć to:

1. Czy Sejm miał prawo stwierdzić brak mocy prawnej uchwał z 08 października 2015 r.
2. „Dziwny” art 137a, gdyż jeżeli przyjmiemy, że 08 października 2015 r. na podstawie przepisu zgodnego z Konstytucją wybrano trzech sędziów i sejm nie miał prawa zmienić swojej uchwały, to 02 grudnia 2015 r. Sejm wybrał tylko dwóch sędziów, (art 137a obowiązuje od 05 grudnia 2015), więc przepis ten nie może mieć już zastosowania do wyboru żadnego sędziego. Po co więc orzekać o niekonstytucyjności przepisu, który nie będzie mógł być stosowany? Jeżeli zaś przyjmiemy, że Sejm miał prawo stwierdzić brak mocy prawnej swoich uchwał z dnia 08 października 2015 r., to tym samym dochodzimy do wniosku, że 02 grudnia 2015 r. Sejm wybrał pięciu sędziów oraz, że nie ma już w Trybunale sędziów, którym kadencja kończy się w 2015 r., co oznacza, że art 137a obowiązujący od 05 grudnia 2015 nie może mieć zastosowania i tym samym orzekanie o jego niekonstytucyjności, to sztuka dla sztuki.
3. Charakter prawny orzeczeń Trybunału (właściwie każdych, nie tylko tych). Mianowicie, czy orzeczenie Trybunału jest orzeczeniem, czy może aktem prawotwórczym? Zatem od kiedy Trybunał stwierdza niekonstytucyjność przepisów. Czy od daty wejścia ich w życie (wyrok Trybunału to orzeczenie), czy od daty publikacji wyroku (wyrok Trybunału to akt prawotwórczy).

a) jeżeli przyjmiemy, że wyrok Trybunału, to akt prawotwórczy, to znaczy, że niegodność z Konstytucją stwierdzono od 03 grudnia 2015, pozostaje więc problem, czy Sejm mógł stwierdzić brak mocy prawnej swoich wcześniejszych uchwał. Jeżeli nie, to w składzie Trybunału pojawi się dwóch sędziów, którzy zostali do niego wybrani w oparciu o przepis, który później okazał się niekonstytucyjny. Sędziów tych nie będzie można złożyć z urzędu. Nie ma takiej procedury. Jeżeli zaś Sejm mógł stwierdzić brak mocy prawnej swoich wcześniejszych uchwał, to orzeczenie Trybunału nie ma większego sensu, gdyż w nowo wybranej piątce nie ma sędziów wybranych „na zapas”

b) jeżeli przyjmiemy, że wyrok Trybunału, to akt orzeczniczy, czyli, że niezgodność z Konstytucją istnieje od 30 sierpnia 2015 r., to znaczy, że 08 października 2015 r. nie wybrano dwóch sędziów. Dalej pozostaje problem, czy Sejm mógł stwierdzić brak mocy prawnej swoich uchwał z 08 października 2015 r. Jeżeli nie, to znaczy, że 02 grudnia 2015 r. Sejm wybrał tylko dwóch sędziów na miejsce tych, których kadencja kończyła się w VIII kadencji Sejmu. Jeżeli zaś tak, to orzeczenie Trybunału nie ma sensu podobnie jak w przypadku powyżej, gdyż w składzie nowo wybranej piątki nie ma sędziów wybranych „na zapas”

Jak widać kwestią kluczową dla toczącego się sporu będzie ocena, czy sejm mógł stwierdzić brak mocy prawnej swoich uchwał z 08 października 2015 r., czy też nie.

Podatek od nieruchomości, czyli o trudnej sztuce definiowania

Wszelkie definicje w prawie cywilnym są niebezpieczne, gdyż łatwo mogą zostać wywrócone, jak to mawiali rzymianie. O tej bolesnej prawdzie przekonał się nasz ustawodawca i to nie raz. Jednakże szczególnie wpadki ustawodawcy widać w przypadku podatku od nieruchomości.

Zajmijmy się definicją budowli, gdyż w tym właśnie ujawniają się błędy i zwyczajna pogarda naszego ustawodawcy dla logiki, wskutek, których właściwie nie ma definicji budowli w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w klasycznym jej brzmieniu.

I tak zgodnie z art. 1a pkt 2 u.p.o.l. budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

Mamy więc pierwsze odesłanie do „przepisów prawa budowlanego” (o pewnej subtelności kryjącej się w tym odesłaniu więcej powiemy na końcu wpisu)

Zgodnie zaś z art. 3 pkt 1 ustawy prawo budowlane ilekroć w ustawie mowa o obiekcie budowlanym należy przez to rozumieć  budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych

Zatem jednym z obiektów budowlanych jest budowla w rozumieniu prawa budowlanego. Oczywiści definicja budowli istnieje w prawie budowlanym w art. 3  pkt 3, który stanowi, że ilekroć w ustawie o budowli należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Przeprowadźmy więc pewne proste rachunki, ale najpierw oznaczmy

Bu– budynek w rozumieniu prawa budowlanego

Bun – budynek w rozumieniu u.p.o.l.

OB – obiekt budowlany w rozumieniu prawa budowlanego

Ba – budowla w rozumieniu prawa budowlanego

Ban – budowla w rozumieniu u.p.o.l.

oma – obiekt małej architektury w rozumieniu prawa budowlanego

oman – obiekt małej architektury w rozumieniu u.p.o.l.

Zatem zgodnie z definicją z u.p.o.l

Ban=OB – Bun – oman

Bun=Bu i oman=oma, czyli

Ban=OB-Bu-oma, jednakże OB=Bu+Ba+oma, co prowadzi do wniosku, że

Ban=Bu+Ba+oma-Bu-ma, czyli Ban=Ba, czyli budowla w rozumieniu u.p.o.l, do budowla w rozumieniu ustawy prawo budowlane (urządzenia budowlane są w rozważaniach pominięte, gdyż nic nie wnoszą do istoty tych rozważań)

Idźmy więc dalej zgodnie z przytoczonymi wyżej definicjami w sferze prawa budowlanego

Ba=OB-Bu-oma, a OB=Bu+Ba+oma, czyli Ba=(Bu+Ba+oma)-Bu-oma, a zatem Ba=Ba, czyli budowla w rozumieniu prawa budowlanego to budowla.

Podobne rachunki można przeprowadzić dla obiektu budowlanego i tak:

OB=Bu+Ba+oma, a Ba=OB-Bu-oma, czyli OB=Bu+(OB-Bu-oma)+oma, a zatem OB=OB, czyli obiekt budowlany w rozumieniu prawa budowlanego, to obiekt budowlany.

Oczywiście wartość poznawcza tych definicji wynosi dokładnie zero. Można śmiało uznać, że pojęcie budowli w u.p.o.l. nie zostało zdefiniowane.

Nieco inaczej patrząc budowlą w rozumieniu u.p.o.l, jest budowla w rozumieniu prawa budowlanego, a budowlą w rozumieniu prawa budowlanego jest obiekt budowlany, a obiektem budowlanym jest m.in. budowla. Błędne koło.

Trybunał Konstytucyjny analizując te przepisy w 2011 r. uznał, ze budowlą będą tylko te obiekty wprost wymienione w ustawie prawo budowlane.

I tu dochodzimy do nowelizacji, która weszła w życie 28 czerwca 2015 r. Zmieniono definicję obiektu budowlanego oraz dodano warunek, ze musi on być wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.  Ten ostatni warunek prowadzi nas do wniosku, że budowla wymieniona w definicji budowli w prawie budowlanym, ale niewzniesiona z użyciem materiałów budowlanych nie będzie obiektem budowlanym, czyli nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Analizując zaś proces legislacyjny widzimy, że nikt nie przejmował się podatkowymi skutkami zmiany definicji pojęcia obiekt budowlany (zmiana ta została zaproponowana dopiero w sejmie. Projekt, który wpłynął do sejmu jej nie zawierał druk 2710).

Na koniec o subtelności kryjącej się w odwołaniu w u.p.o.l. Ustawodawca użył małych liter, co oznacza, że odwołano się do całej gałęzi prawa jaką stanowi prawo budowlane, a nie tylko do jednej ustawy.

Nie da się ukryć definiowanie, to ciężkie zajęcie. Podobno prof. Ajdukiewicz mając zdefiniować pojęcie definicji podołał zadaniu dopiero za piętnastym razem.

Podstawa i terminy zapisów w PKPiR

Tagi

księgowość, PKPiR, uproszczona księgowość

Zapisy w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów muszą być dokonywane w ściśle określonych terminach oraz muszą być dokonywane na podstawie dowodów księgowych.

Do dowodów księgowych stosuje się przepisy:

1. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. 2011.177.1054),
2. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U.2013.14.85)
3. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę, opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz.U.2005.165.1373 z późn. zm.)
4. rozporządzenia Komisji (EWG) nr 2454/93 ustanawiającego przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. UE L 343 z 31.12.2003, s. 1 z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 15, s. 118)
5. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych (tekst jedn. Dz.U.2015.856)
6. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn. Dz.U.2014.1037)

Najważniejszym aktem jest oczywiście rozporządzenie w sprawie prowadzenia PKPiR. Samo rozporządzenie nie zawiera definicji dowodu księgowego ograniczając się jedynie do wymienienia ich rodzajów oraz wskazywania jakie cechy powinny one mieć. Najogólniej można powiedzieć, że dowód księgowy to dokument stwierdzający zaistnienie operacji gospodarczej, który powinien być ujęty w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów albo w którejś z powiązanych z nią ewidencji.

Dowody księgowe mogą zostać podzielone np. według kryterium wystawcy. Wtedy dowody księgowe dzielimy na:

1. Dowody obce tj. otrzymane od kontrahentów
2. Dowody własne czyli dowody własne zewnętrzne tj. przekazane kontrahentom oraz dowody własne wewnętrzne tj. dotyczące operacji wewnątrz jednostki. Dowody własne wewnętrzne można jeszcze podzielić na dowody pierwotne oraz wtórne.

Jest to podział oparty na przepisach ustawy o rachunkowości, ale w pełni odnoszący się także do PKPiR.

Każdemu dowodowi księgowemu wpisanemu do PKPiR powinien zostać nadany numer porządkowy, pod którym będzie on widniał w księdze. Numer ten powinien też zostać ujawniony na dowodzie, dzięki czemu można powiązać konkretny zapis w księdze z konkretnym dokumentem. Rozporządzenie nie wskazuje jak konkretnie powinna być prowadzona numeracja pozostawiając tutaj dowolność podatnikowi. Można, wiec prowadzić numerację narastająco od początku roku albo w obrębie miesiąca. Prowadząc numerację w obrębie miesiąca warto kolejne numery łamać przez miesiąc np. 01/01, 15/07 itp. Zapewni to powiązanie dokumentu z wpisem w księdze. Przyjętą metodę numeracji stosujemy przez cały rok.

Rozporządzenie wprost stanowi, ze  dowód księgowy powinien być też sporządzony w języku polskim. Powstaje, więc pytanie co z dowodami wystawionymi w języku obcym przez kontrahentów zagranicznych albo na ich rzecz. Ustawa o podatku od towarów i usług w ogóle nie reguluje kwestii języka faktury. Według naszej opinii dokumenty te mogą zostać wystawione w języku obcym i przetłumaczone dopiero na żądanie organów podatkowych. Nieco inną kwestią niż język faktury jest kwota w dowodzie księgowym wyrażona w walucie obcej. Ta kwota musi zostać przeliczona na złotówki. Zarówno przychody jak i koszty uzyskania przychodu przelicza się według kursu średniego NBP, na ostatni dzień roboczy poprzedzający poniesienie kosztu (uzyskanie przychodu). Wynik tego przeliczenia należy zamieścić albo na dowodzie księgowym w wolnym polu do tego przeznaczonym  albo na załączniku sporządzonym do tego dowodu.

Kolejną kwestią są terminy dokonywania wpisów. Zarówno jeżeli chodzi o wpisy w samej księdze jak i wpisy w ewidencjach pomocniczych.

Zgodnie z rozporządzeniem przychody ze sprzedaży wyrobów, towarów oraz usług,czyli tych księgowanych w kol. 7 księgi, księguje się na podstawie wystawionych faktur, dowodu wewnętrznego (jeżeli nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub nie ma kasy fiskalnej), zestawienia sprzedaży (jeżeli wystawianych jest wiele faktur), miesięcznego zestawienia wynikającego z ewidencji sprzedaży lub pełnej ewidencji vat, raportu dobowego lub miesięcznego (jeżeli sprzedaż rejestrowana jest przy pomocy kasy fiskalnej).

Zapisy dotyczące pozostałych przychodów, czyli tych księgowanych w kol. 8,  muszą być księgowane na podstawie dowodów dokumentujących ich osiągnięcie.

Co do zasady zapisy w księdze powinny być księgowane raz dziennie.

Wyjątek dotyczy księgowań wynikających raportów miesięcznych z kasy fiskalnej, miesięcznego zestawienia z ewidencji sprzedaży. Wyjątkiem jest też sytuacja, gdy księgę prowadzi biuro rachunkowe.

Wtedy zapisy w księdze mogą być dokonywane do 20 kolejnego miesiąca. Ten wyjątek dotyczy także podatników prowadzących ewidencję sprzedaży, którzy nie mają wyłącznie sprzedaży dokumentowanej fakturami.

Jeżeli zaś chodzi o wydatki (kol. 10-14) to powinny one być księgowane na podstawie dokumentów, o których mowa w rozporządzeniu i przepisach, do których rozporządzenie odsyła.

Natomiast jeżeli chodzi o terminy dokonywania zapisów, to zasadą jest rygorystyczny termin „raz dziennie” z wyjątkami łagodzącymi ten rygor.

Zakup towarów i materiałów powinien być księgowany niezwłocznie po ich otrzymaniu, przed przekazaniem do magazynu (księgowanie w kol. 10). Księgowania pozostałych wydatków (kol. 11-13) dokonuje się raz dziennie, po zakończeniu dnia, najpóźniej dnia następnego przed rozpoczęciem działalności.

Wyjątek od tej zasady dotyczy podatników, którzy powierzyli prowadzenie PKPiR biuru rachunkowemu, podatników prowadzących przedsiębiorstwa wielozakładowe, i tych prowadzących ewidencję sprzedaży, którzy nie mają wyłącznie sprzedaży udokumentowanej fakturami.

Pierwsze księgowanie, czyli spis z natury (remanent)

Tagi

księgowość, PKPiR, uproszczona księgowość

Zawsze w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów pierwszym i ostatnim wpisem w roku podatkowym będzie spis z natury, a właściwie jego wartość. Wartości spisu z natury nie sumuje się z innymi pozycjami w PKPiR.

Spis z natury należy sporządzić na dzień:

1. 1 stycznia
2. na koniec roku podatkowego (31 grudnia). Spis formalnie powinien być rozpoczęty na koniec roku, ale może być ukończony już w nowym roku.
3. rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego
4. na dzień zmiany wspólnika
5. na dzień zmiany proporcji udziałów wspólnika
6. na dzień likwidacji działalności gospodarczej
7. na żądanie Naczelnika US

Spis powinien zawierać:

1. Imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy)
2. data sporządzenia spisu
3. numer kolejny pozycji arkusza spisu
4. szczegółowe określenie spisywanych składników majątku
5. jednostkę miary
6. ilość spisywanego składnika majątku stwierdzoną w czasie spisu
7. cenę w złotych i w groszach za jednostkę miary
8. wartość wynikającą z przemnożenia ilości składnika i ceny
9. łączną wartość spisu z natury
10. pomniejszenia, o których mowa w par.29 rozporządzenia (pomniejszenia związane z tzw. ulgą na złe długi)
11. klauzulę „spis zakończono na pozycji”
12. podpisy osób sporządzających spis i podpisy właściciela

Spisem z natury objęte będą następujące rodzaje składników majątkowych:

1.towary handlowe tj. wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym; towarami handlowymi są również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej. Spisem z natury objęte są także towary będące własnością podatnika, które w dniu sporządzenia spisu znajdują się poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika (te ostatnie nie podlegają wycenie)

2. materiały (surowce) podstawowe tj. materiały, które w procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się główną substancją gotowego wyrobu; do materiałów podstawowych zalicza się również materiały stanowiące część składową (montażową) wyrobu lub ściśle z wyrobem złączone (np. opakowania – puszki, butelki) oraz opakowania wysyłkowe wielokrotnego użytku (np. transportery, palety), jeżeli opakowania te nie są środkami trwałymi. Materiały (surowce) pomocnicze tj. materiały niebędące materiałami podstawowymi, które są zużywane w związku z działalnością gospodarczą i bezpośrednio oddają wyrobowi swoje właściwości.

3. półwyroby tj. to jest niegotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi przed ich ukończeniem

4. produkcja w toku

5. wyroby gotowe tj. wyroby własnej produkcji, których proces przerobu został całkowicie zakończony, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno-kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlane

6. braki tj. nieodpowiadające wymaganiom technicznym wyroby własnej produkcji, całkowicie wykończone bądź też doprowadzone do określonej fazy produkcji; brakami są również towary handlowe, które na skutek uszkodzenia lub zniszczenia w czasie transportu bądź magazynowania utraciły częściowo swą pierwotną wartość

7. odpady tj. materiały, które na skutek procesów technologicznych lub na skutek zniszczenia albo uszkodzenia utraciły całkowicie swą pierwotną wartość użytkową

8. niesprzedane wartości dewizowe (dotyczy działalności kantorowej)

9. zastawione rzeczy i udzielone pożyczki (dotyczy działalności lombardowej)

10. niezużyte w produkcji materiały  i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy (dotyczy podatników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej)

Na dzień sporządzenia spisu z natury nie ma obowiązku wyceny majątku objętego spisem. Wyceny należy dokonać najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu.

To właśnie wycena majątku objętego spisem jest kolejnym krokiem jaki powinien wykonać przedsiębiorca. Rozporządzenie wskazuje jakie składniki majątku w jaki sposób należy wycenić. I tak:

1. materiały i towary handlowe należy wycenić według ceny zakupu albo ceny nabycia (wybór należy do podatnika) albo cen rynkowych jeżeli te są niższe od ceny zakupu (ceny nabycia)
2. półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe, braki własne produkcji wycenia się według kosztu wytworzenia
3. odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania
4. niesprzedane wartości dewizowe wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy według cen zakupu nie wyższych niż średni kurs NBP w dniu kończącym rok podatkowy
5. zastawione rzeczy wycenia się według ich wartości rynkowej
6. produkcję niezakończoną, ale tylko przy działalności budowlanej i usługowej wycenia się według kosztów wytworzenia, ale nie niżej niż koszt materiałów bezpośrednich zużytych do tej produkcji
7. produkcję zwierzęcą wycenia się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.

Jak widać składki majątku przedsiębiorca wycenia zasadniczo na podstawie cen (pkt. 1, 4, 5, 7), nabycia,zakupu, rynkowych – definicja tych ostatnich znajduje się w ustawie. Na podstawie kosztów wytworzenia (pkt. 2, 6) oraz na podstawie oszacowania (pkt. 3).

Wartość spisu z natury z początku roku podatkowego zwiększa koszty uzyskania przychodu, a wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego je zmniejsza.

Na koniec należy jeszcze zauważyć, że rozporządzenie daje tylko ogólne wytyczne co to jest koszt wytworzenia. Zgodnie z rozporządzeniem za koszt wytworzenia uznaje się wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.

Nie ma przeszkód, aby w ramach tych wytycznych podatnik opracował własny sposób dokonywania wyceny.

Podsumowując sporządzając spis z natury podatki powinien wykonać następujące trzy kroki:

1. sporządzić spis z natury,
2. wycenić składniki majątku objęte spisem,
3. wpisać wartość spisu z natury do PKPiR

Budowa Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów i podstawowe ewidencje.

Tagi

księgowość, PKPiR, uproszczona księgowość

Wiedząc już kto musi, a kto może prowadzić PKPiR przeanalizujmy jej budowę, podstawowe ewidencje i co z nich wynika.

Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów składa się z 16 kolumn. Kolumny 1-6 służą do zidentyfikowania księgowanej operacji gospodarczej. Księgować można zarówno pojedyńcze operacje, ja i ich grupy. W tych kolumnach wykazuje się też treść operacji.

Kolumny 7-9 służą księgowaniu przychodów w rozumieniu ustawy. Przychody zostały podzielona na przychód z tytułu sprzedanych towarów i usług (kol. 7), pozostałe przychody (kol. 8) oraz przychody razem (kol. 9), czyli sumę kolumny 7 i 8.

Kolumny 10-14 służą ewidencjonowaniu kosztów uzyskania przychodu. Księga ogranicza się tutaj do wyróżnienia czterech kategorii kosztów. Zakup towarów i materiałów (kol.10) (ustawodawca przyjął założenie, że towar albo materiał już w momencie zakupu staje się kosztem uzyskania przychodu. W porównaniu do ksiąg rachunkowych jest to uproszczenie). Dalej mamy koszty uboczne zakupu (kol. 11), wynagrodzenia w gotówce i w naturze (kol. 12), pozostałe wydatki (kol. 13) oraz wydatki razem (kol.14).

Kolumna 15 jest wolna, a w kolumna 16 jest przeznaczona na uwagi.

Oprócz samej księgi podatnicy zobowiązani są do prowadzenia także ewidencji pomocniczych. Obowiązek ten może być wyrażony wprost w rozporządzeniu albo też wynikać z innych ustaw podatkowych np. z ustawy o podatku od towarów i usług. Najważniejszymi ewidencjami będą:

1. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
2. Ewidencja wyposażenia.
3. Ewidencja wynagrodzeń.
4. Ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
5. Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy.
6. Ewidencja przebiegu pojazdu i miesięczne zestawienie wydatków.
7. Ewidencja sprzedaży lub rejestr zakupów i sprzedaży.

Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Obowiązek prowadzenia tej ewidencji wynika zarówno z przepisów rozporządzenia jak i ustawy. Wzór tej ewidencji nie został określony przez ustawodawcę, który ograniczył się jedynie do wskazania co powinna ona zawierać. Kwestie te reguluje art 22n ust. 2 u.p.d.o.f. Generalnie ewidencja ta jest prowadzona dla obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.

Obliczywszy prawidłowo odpis amortyzacyjny należy go zaksięgować w kolumnie 13 (pozostałe wydatki). Dokumentem na podstawie, którego można księgować odpis amortyzacyjny może być bezpośrednio ewidencja lub też dodatkowy dokument sporządzony przez podatnika zawierający: wiarygodne określenie wystawcy, datę dokonania operacji (ostatni dzień miesiąca), wskazanie, że dokonywany jest odpis amortyzacyjny i wartości tego odpisu, podpis osoby uprawnionej do sporządzenia dokumentu oraz numer służący powiązaniu dokumentu z zapisami w księdze. Jednakże dokument ten nie będzie dowodem wewnętrznym w rozumieniu par. 14 rozporządzenia (te można sporządzać w ściśle określonych okolicznościach, do których odpis amortyzacyjny nie należy). Jest on sporządzany w oparciu o par. 12 rozporządzenia.

Ewidencja wyposażenia

W tej ewidencji ujmujemy składniki wyposażenia (rzeczowy składnik majątku niezaliczony do środków trwałych) o wartości wyższej niż 1.500,00 zł. Wyposażenia o wartości niższej nie ujmujemy w ewidencji. Wydatki poniesione na zakup wyposażenia księgujemy na podstawie faktur w kol. 13 księgi (pozostałe wydatki). Dzięki analizie tej ewidencji organy podatkowe mogą stwierdzić, czy składniki wyposażenia firmy rzeczywiście się w niej znajdują, a nie np. w mieszkaniu właściciela i służą prowadzonej działalności.

Ewidencja wynagrodzeń

Rozporządzenie nie używa takiej nazwy, mówi o kartach przychodów pracowników, ale chodzi właśnie o to. Sama indywidualna karta przychodu pracownika nie jest podstawą do dokonywania zapisów w PKPiR. Jest nią dopiero lista płac. Z tym, że lista płac zawierająca elementy jakie powinna zawierać karta przychodu pracownika będzie właśnie tak traktowana. Wynagrodzenia brutto księgujemy w kol. 12 (wynagrodzenia w gotówce i w naturze). Celem istnienia indywidualnych kart przychodów pracowników jest zebranie informacji pozwalających na wypełnienie deklaracji PIT-11 przez przedsiębiorcę i oczywiście skontrolowanie poprawności wypełnienia tych deklaracji. W ewidencji tej nie ujmujemy wynagrodzeń płaconym osobom zatrudnionym na umowę zlecenia albo dzieło.

Ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych.

Ta ewidencja prowadzona jest przez przedsiębiorców zajmujących się działalnością kantorową. Elementy, które powinna zawierać wskazuje nam ustawa prawo dewizowe wraz z rozporządzeniami wydanymi do tej ustawy. Podstawą wpisów w tej ewidencji będą dowody kupna wartości dewizowych oraz dowody sprzedaży wartości dewizowych. Natomiast na podstawie tej ewidencji księgujemy w kol. 7 (wartość sprzedanych towarów i usług) PKPiR kwotę sprzedaży dewiz, a a kol. 13 (pozostałe wydatki) kwotę wydaną na zakup dewiz. Księgowania tego dokonujemy na koniec miesiąca.

Ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy.

Tę ewidencję prowadzą przedsiębiorcy zajmujący się działalnością lombardową. Najogólniej mówiąc do ewidencji tej będą wprowadzane informacje o udzielonej pożyczce, jej zabezpieczeniu, dłużniku, odsetek, które dłużnik spłacił itp. W przypadku, gdy dłużnik spłacił pożyczkę na podstawie tej ewidencji w kol. 7 księgujemy wysokość zapłaconych odsetek. Natomiast w przypadku, gdy dłużnik nie spłacił pożyczki i zaszła konieczności zaspokojenia się z zastawu w kol. 7 księgujemy wynikającą z ewidencji różnicę pomiędzy ceną sprzedaży, a kwotą udzielonej pożyczki (jeżeli cena sprzedaży jest wyższa od kwoty pożyczki). Jeżeli cena sprzedaży zastawionej rzeczy nie pokryje kwoty pożyczki, to utraconego kapitału nie księgujemy jako kosztu uzyskania przychodu (art. 23 ust. 1 pkt 27 u.p.d.o.f). Nie da się ukryć, że jest to ekonomiczny absurd.

Ewidencja przebiegu pojazdu i miesięczne zestawienie wydatków.

Do prowadzenia tej ewidencji zobowiązani są podatnicy, którzy nie wprowadzili samochodu używanego w działalności gospodarczej do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Ewidencja przebiegu pojazdów (popularna kilometrówka) określa górny limit kosztów, które może zaksięgować podatnik w kol.13 (pozostałe wydatki). Koszty zaś wynikają z miesięcznego zestawienia kosztów.

Ewidencja sprzedaży lub rejestr zakupów i sprzedaży.

Obowiązek prowadzenia tych ewidencji wynika z ustawy o podatku od towarów i usług. Ewidencję sprzedaży prowadzą podatnicy zwolnieni podmiotowo (obrót poniżej 150.000,00 zł rocznie). Nie muszą natomiast jej prowadzić podatnicy dokonujący wyłącznie czynności przedmiotowo zwolnionych z vat np. lekarze. Celem prowadzenia tej ewidencji jest ustalenie, czy i jeżeli tak, to kiedy podatnik przekroczy próg 150.000,00 zł obrotu i straci zwolnienie. Zgodnie z rozporządzeniem dane wynikające z ewidencji sprzedaży (rejestru zakupów i sprzedaży) mogą być księgowane na koniec miesiąca w kol.7 na podstawie miesięcznego zestawienia sporządzonego na podstawie zapisów w ewidencji sprzedaży (rejestrze zakupów).

Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów – kto musi, a kto może prowadzić

Tagi

księgowość, PIT, PKPiR, uproszczona księgowość

Zgodnie z przepisami podatnicy ewidencję księgową mogą prowadzić w jednej z czterech form:

1. księgi rachunkowe
2. podatkowa księga przychodów i rozchodów
3. ewidencja przychodów
4. karta podatkowa

Wybór oczywiście nie jest oczywiście całkowicie dowolny i zależy m. in. od rodzaju działalności, osiąganych przychodów lub też złożenia stosownych oświadczeń skarbówce.

Jednakże najpopularniejszą formą jest Podatkowa Księga Przychodów i Rozchodów. Tylko 6,6% mikroprzedsiębiorców prowadzi księgi rachunkowe. Dlatego też kilka następnych wpisów będzie poświęconych tej formie księgowości.

Zasady, podobnie jak wzór prowadzenia PKPiR rozchodów są uregulowane w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn. Dz. U.2014.1037). Rozporządzenie to nie zawiera katalogu podmiotów zobowiązanych do prowadzenia księgi. Ta kwestia została uregulowana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podmiotami zobowiązanymi do prowadzenia księgi są zarówno podmioty prowadzący działalność gospodarczą, jak te nie jej nie prowadzące.

Pojęcie działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w ustawie i zgodnie z definicją przez działalności gospodarczą albo pozarolniczą działalność gospodarczą rozumie się działalność zarobkową

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin z ze złóż,
3. polegającą na wykorzystaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych,

prowadzoną we własnym imieniu ze względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której przychody nie są zaliczane do innych źródeł przychodów.

Podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą zobowiązanymi do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów są:

1. osoby fizyczne,
2. spółki cywilne osób fizycznych,
3. spółki jawne osób fizycznych
4. spółki partnerskie

Te podmioty zobowiązane są do prowadzenia PKPiR, ale pod warunkiem, że w poprzednim roku podatkowym ich przychody nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 1.200.000,00 EURO.

Pierwszą kategorią podmiotów zobowiązanych do prowadzenia PKPIR są osoby fizyczne.

O ile w przypadku osób fizycznych nie ma sporu, że wszyscy przedsiębiorcy mający polskie obywatelstwo mogą prowadzić PKPiR, to nieco bardziej skomplikowana sprawa jest w przypadku przedsiębiorców zagranicznych.

Przepisy dotyczące przedsiębiorców zagranicznych, to nie tylko przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale także przepisy ustawy o rachunkowości i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W szczególności przepisy ustawy o rachunkowości uległy w ostatnim czasie pewnym zmianom. Zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U.2014.1100), która weszła z życie 05 września 2014 r.

Przed nowelizacją ustawy o rachunkowości przepisy ustawy o rachunkowości stosowano m.in. do osób zagranicznych w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art 2 pkt 6 u.o.r w starym brzmieniu). Zgodnie z tą ostatnią ustawą osobą zagraniczną była osoba fizyczna nie posiadająca obywatelstwa polskiego (art. 5 pkt 2 lit. a u.s.g.d.). Jednakże wśród osób zagranicznych należało wyróżnić osoby mające obywatelstwo państwa członkowskiego UE, państwa należącego do EOG, ale nie należącego do UE oraz obywateli innych  państw, którzy mogą korzystać ze swobody działalności gospodarczej na podstawie umów międzynarodowych. Tacy przedsiębiorcy mogli podobnie jak ich polscy odpowiednicy prowadzić PKPiR.  Pozostali przedsiębiorcy zagraniczni (głownie spoza UE i EOG) musieli prowadzić księgi rachunkowe. Należało również zauważyć, że dla zaktualizowania się obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych nie było istotne miejsce zamieszkania.

Nowelizacja, która weszła w życie pozwoliła cudoziemcom zobowiązanym do prowadzenia ksiąg rachunkowych na prowadzenie PKPiR na takich samych zasadach jak polskim przedsiębiorcom. Zgodnie z przepisami przejściowymi taka możliwość powstała od 1 stycznia 2015 r.

Zatem obecnie osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa prowadząca w Polsce działalność gospodarczą będzie co do zasady zobowiązana do prowadzenia PKPiR.

Kolejną kategorią są spółki zobowiązaną do prowadzenia księgowości w tej formie są spółki, ale tylko te wprost wymienione w ustawie (np. spółka komandytowa będzie zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości, nawet jeżeli wspólnikami będą osoby fizyczne) i tylko wtedy jeżeli wspólnikami są osoby fizyczne.

Analizując tę kategorię zauważamy, że spółki tam wymienione nie są podatnikami (podatnikami są wspólnicy). Nie należy interpretować przepisów w ten sposób, że skoro włożono na spółki obowiązek prowadzenia PKPiR, to stają się one podatnikami. Nie jest to rozszerzenie katalogu podatników, a w konsekwencji nie wystąpi podwójne opodatkowanie zysku na poziomie spółki i wspólnika. O tym, że spółki nie są podatnikami ze względu na obowiązek prowadzenia księgi wypowiedział się WSA w Gliwicach (WSA w Gliwicach z dn. 6 lipca 2009 r. I Sa/Gl 1126/08)

Do prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów będą także zobowiązane podmioty, które nie prowadzą działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, czyli

1.  wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów,
2. prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg;
3. duchownych, który zrzekli się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.

W przypadku agentów i zleceniobiorców obowiązek prowadzenia PKPiR nie będzie dotyczył umów zawieranych okazjonalnie.

Nie wzbudza też kontrowersji przepis o duchownych.

Sporne kwestie pojawiły się w przypadku osób prowadzących działy specjalne produkcji rolnej. Ci podatnicy mogą dokonać wyboru, czy chcą prowadzić PKPiR i na jej podstawie określać swój dochód. W przypadku przekroczenia limitu 1.200.000,00 EURO przychodów netto ze sprzedaży sporne stało się, czy ci podatnicy są zobowiązani zakładać księgi rachunkowe, nawet, gdy wcześniej nie prowadzili PKPiR.

Spór zaczął się gdy Minister Finansów pismem z dnia 26 sierpnia 2004 (PB2/MW/0066-0326-1293/04) zmienił dotychczasową interpretację stosowaną przez podległe mu organy i uznał, że podatnik uzyskujący przychody z działów specjalnych produkcji rolnej, po przekroczeniu limitu, o którym mowa w ustawie o rachunkowości powinien założyć księgi rachunkowe i zaprzestać ustalania dochodu na podstawie norm szacunkowych.

Orzecznictwo sądów administracyjnych początkowo nie było jednolite. Pojawiły się aż trzy różne linie orzecznicze:

1. że przychody z działów specjalnych należy traktować jak przychody z działalności gospodarczej, więc po przekroczeniu limitu należy założyć księgi rachunkowe,
2. że po przekroczeniu limitów należy zaprowadzić księgi rachunkowe, ale zaniechanie tego obowiązku powoduje jedynie szacowanie dochodu,
3. że niezależnie od przekroczenia limitu podatnik nie ma obowiązku zaprowadzać ksiąg rachunkowych, gdyż nie uzyskuje przychodów z działalności gospodarczej.

Te wątpliwości rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 siędziów z dnia 17 stycznia 2011 (II FPS 2/10) stwierdzając, że tylko w przypadku, gdy rolnik zgłosił, że chce prowadzić PKPiR oraz przekroczył limit przychodów netto ze sprzedaży z ustawy o rachunkowości, to będzie zobowiązany do przejścia na księgi rachunkowe.

Ostatnią grupą są podmioty, które zwolniono z obowiązku prowadzenia PKPiR. Są to osoby, które:

1)   opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych;

2)   wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym;

3)   wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim;

4)   dokonują odpłatnego zbycia składników majątku:

a)  po likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,

b)  otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem z takiej spółki.

Podatnicy opłacający podatek w formach zryczałtowanych tj, ryczały od przychodów ewidencjonowanych i karta podatkowa prowadzą odrębne ewidencje, nie ma więc potrzeby aby prowadzili jeszcze PKPiR.

Zwolnienie adwokatów wykonujących zawód w zespołach adwokackich wynika z tego, że zespoły te mają osobowość prawną, w związku z czym muszą one prowadzić księgi rachunkowe oraz są one podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Adwokaci mają zaś prawo do udziału w dochodzie zespołu.

Spółka cywilna jest, czy nie jest podatnikiem podatku akcyzowego?

Tagi

akcyza, orzeczenia, podatnik

Zgodnie z art. 7 par. 1 o.p. podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Aby powstał obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym nie wystarczy być jednym z wyżej wymienionych podmiotów, ale także należy dokonać czynności podlegających opodatkowaniu.

Co do dwóch pierwszych kategorii podatników tj. osób fizycznych i prawnych wątpliwości nie ma. Jeżeli tylko dokonają czynności rodzącej obowiązek podatkowy w akcyzie, są podatnikami.

Problem powstaje w przypadku spółki cywilnej. Problem ten jest spowodowany przez to, że formalnie spółka ta nie jest żadną jednostką organizacyjną. Jest to zwykła umowa dwóch przedsiębiorców. Tym samym, powstaje pytanie: Jak traktować taką spółkę, gdy dokona czynności powodującej obowiązek podatkowy? Czy jest podatnikiem, czy też nie.

Niestety okazało się, że postawione wyżej pytanie budzi także kontrowersje w orzecznictwie sądów administracyjnych. Pojawiły się dwie linie orzecznicze. Jak łatwo zgadną według jednej taka spółka jest podatnikiem, a według drugiej wprost przeciwnie.

Pierwszym, który uznał, że spółka cywilna jest podatnikiem był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w sprawach (III Sa/Gl 735/11, III Sa/Gl736/11, III Sa/Gl 737/11 i III Sa/Gl 738/11). Jednakże w tych wyrokach Sąd nie raczył szerzej uzasadnić swojego poglądu.

Zrobił to dopiero Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w sprawi I Sa/Ol 397/14, gdzie jako argumenty przemawiające za uznaniem spółki cywilnej za podatnika podniesiono:
1. analogiczność brzmienia art 13 ust. 1 u.p.a. i art 15 ust. 1 u.p.t.u i wskazanie, że w sferze podatku od towarów i usług spółka cywilna jest uznawana za podatnika, pomimo, że ustawodawca wprost jako podatnika jej nie wymienia
2. skoro spółka cywilna jest podatnikiem podatku od towarów i usług, to uznanie, że nie jest podatnikiem podatku akcyzowego powodowało by konieczność przyjęcia, że po dokonaniu czynności opodatkowanej akcyzą, spółka jest „vatowcem” ale podatnikami akcyzy są jej wspólnicy. W konsekwencji, przykładowo, w przypadku wystąpienia zaległości podatkowych w vat decyzję kieruje się do spółki, a gdy pojawią się zaległości w akcyzie już do wspólników.

Orzeczenie Sądu z Olsztyna jest pierwszą próbą przełamania linii orzeczniczej, w której sądy stały na stanowisku, że spółka cywilna nie jest podatnikiem akcyzy.

Jako argumenty podnoszono tutaj, że art. 13 ust. 1 u.p.a. nie przewiduje wprost spółki cywilnej jako podatnika. Spółka cywilna nie ma podmiotowości prawnej, zatem nie dokonuje czynności podlegających akcyzie.
Tak orzekał NSA w sprawach I GSK 974/11 i I GSK 938/11 oraz WSA w Warszawie w sprawach V Sa/Wa 1881/13, V Sa/Wa 1877/13 oraz V Sa/Wa 2209/13

W naszej ocenie zasadne jest stanowisko, że spółka cywilna jest podatnikiem. Brak podmiotowości ma znaczenie jedynie w sferze prawa cywilnego, a nie podatkowego, które jest od tego ostatniego autonomiczne. Ale przede wszystkim przekonujący jest argument, że nielogicznym byłoby traktowanie jednej spółki jako podatnika i jako niepodatnika, w zależności od tego jaki podatek pośredni byśmy rozpatrywali.

Powyższe kontrowersje mają też znaczenie dla podatników w przypadku wystąpienia sporu z organem podatkowym o wysokość zaległej akcyzy i kto za tę zaległość odpowiada.

Wpływ odwrotnego obciążenia w podatku VAT na płynność finansową podatnika.

Tagi

nowelizacja, podatki, płynność, reverse charge, VAT

1 lipca 2015 wejdzie w życie kolejna nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług. Jedną ze zmian, którą zamierza wprowadzić ustawodawca jest rozszerzenie katalogu towarów objętych odwrotnym obciążeniem podatkowym.

Zasadą ogólną w VAT jest zasada, że podatek należny jest ściągany w cenie sprzedanego towaru lub usługi od nabywcy, a następnie odprowadzany przez podatnika do urzędu skarbowego, ale po pomniejszeniu go o podatek naliczony. Tym samym do budżetu jest odprowadzona jedynie wartość dodana jaka powstała na danym etapie obrotu.

W przypadku odwrotnego obciążenia podatkowego sprzedawca nie odprowadza podatku należnego do US. Wystawia on fakturę na kwotę netto, w której wskazuje, że mamy do czynienia z odwrotnym obciążeniem, a podatek rozlicza nabywca. Dla nabywcy podatek należny może być, ale nie musi, podatkiem naliczonym. W przypadku objęcia towaru albo usługi odwrotnym obciążeniem podatkowym realnie podatek do budżetu będzie płacony dopiero na ostatnim etapie obrotu (przy założeniu, że dla każdego nabywcy naliczony jest równocześnie należnym).

Powstaje więc pytanie jaki taka zmiana będzie miała wpływ na przedsiębiorców, a w szczególności na ich płynność finansową tj. zdolność do regulowania zobowiązań.

Wydaje się, że przede wszystkim dla oceny wpływu będzie miała znaczenie relacja pomiędzy terminami ściągania należności, a terminami zapłaty zobowiązań. I tak w przypadku, gdy terminy płatności zobowiązań będą dłuższe niż terminy ściągania należności, czyli gdy dłużnik ma silną pozycję rynkową i utrzymuje kapitał obrotowy netto na niskim poziomie tj. obowiązek utrzymywania aktywów dłużnika spoczywa na wierzycielach, przejście na odwrotne obciążenie będzie dla dłużnika niekorzystne. Niekorzystne dlatego, że mając krótkie terminy ściągania należności, a długie zapłaty zobowiązań przedsiębiorca odprowadza do budżetu jedynie nadwyżkę należnego nad naliczonym. Dzięki, krótkim terminom ściągalności należności, środki na to są ściągnięte, a dzięki długim terminom zapłaty zobowiązań środki z tytułu VAT naliczonego jeszcze nie zostały rozchodowane. Przejście na reverse charge powoduje, że przedsiębiorca nie ma VAT należnego od całości albo części sprzedaży, co oznacza, że możliwość odliczenia niezapłaconego kontrahentom VAT naliczonego zostaje w całości albo w części ograniczona. Możliwość uzyskania przyspieszonego zwrotu VAT na rachunek bankowy jest zaś ograniczona szeregiem wymogów formalnych.

Oczywiście nie oznacza to, że po 1 lipca wszyscy dłużnicy zmienią swoje postępowanie i zaczną płacić w krótszych terminach. Jedynie proceder utrzymywania aktywów silnych przez słabszych będzie trochę mniej intratny, ale nie dużo.

Natomiast korzystna zmiana będzie dla podmiotów mających słabszą pozycję rynkową, co przejawia się w dłuższym ściągalności należności i krótkim terminie płatności zobowiązań, gdyż mimo, że należności schodzą wolniej, nie ma obowiązku odprowadzania VAT należnego od należności jeszcze nie ściągniętych. Oczywiście zmiana ta będzie tym bardziej korzystna im większy jest udział sprzedaży objętej RC w całej sprzedaży.

W przypadku, gdy terminy ściągania należności i zapłaty zobowiązań są porównywalne znaczenie dla oceny, czy przejście na odwrotne obciążenie jest korzystne będzie miało ustalenie, czy przedsiębiorcy przysługuje zwrot VAT, czy jest obowiązany do wpłaty.

Jeżeli przedsiębiorcy z reguły przysługuje zwrot, to przejście na reverse charge będzie niekorzystne. Poprzez konieczność odzyskiwania zwrotu bezpośredniego z urzędu skarbowego i brak albo ograniczenie zwrotu pośredniego (przeniesienie naliczonego w deklaracji)

Natomiast jeżeli z reguły przedsiębiorca ma obowiązek wpłaty nadwyżki należnego nad naliczonym, to zmiana ustawy będzie dla niego korzystna, gdyż w całości albo w części zniknie mu obowiązek zapłaty podatku.